سامانه‌ی پیشگیری از نفوذ چیست؟

سیستم IPS (Intrusion Prevention System) چیست؟

سیستم‌های IPS یا سیستم‌های جلوگیری از نفوذ ابزارهای امنیت شبکه هستند که به‌صورت خودکار فعالیت‌های مخرب را پیش از رسیدن به سایر دستگاه‌ها یا کنترل‌های امنیتی فیلتر می‌کنند. این قابلیت باعث کاهش بار کاری تیم‌های امنیتی و بهینه‌تر شدن عملکرد سایر محصولات امنیتی می‌شود.

یکی از مهم‌ترین نقش‌های IPS، جلوگیری از سوءاستفاده از آسیب‌پذیری‌ها است. معمولاً بعد از کشف یک آسیب‌پذیری، تا زمان انتشار پچ امنیتی، یک بازه خطرناک برای سوءاستفاده وجود دارد. در این مدت، سیستم IPS می‌تواند حملات را به‌سرعت مسدود کند.

تاریخچه سیستم‌ های جلوگیری از نفوذ

✅ اولین دستگاه‌های IPS به‌صورت سخت‌افزارهای مستقل در اواسط دهه ۲۰۰۰ عرضه شدند.

✅ بعدها این قابلیت‌ها در UTM (مدیریت تهدید یکپارچه) و فایروال‌های نسل بعدی (NGFW) ادغام شدند.

✅ امروزه، IPS نسل بعدی (Next-Gen IPS) به سرویس‌های ابری و زیرساخت‌های شبکه متصل است.

چگونگی عملکرد سیستم IPS

سیستم IPS به‌صورت Inline در مسیر جریان ترافیک شبکه قرار می‌گیرد و این ویژگی آن را از IDS (سیستم تشخیص نفوذ) متمایز می‌کند. IDS تنها ترافیک را مانیتور و گزارش می‌کند، اما IPS فعالانه واکنش نشان می‌دهد.

معمولاً IPS پشت فایروال نصب شده و وظیفه بررسی تمامی جریان‌های ورودی را دارد. اقداماتی که IPS می‌تواند انجام دهد عبارتند از:

• ارسال هشدار به مدیر شبکه

• رها کردن بسته‌های مخرب

• مسدود کردن آدرس‌های مشکوک

• بازنشانی اتصال

• تنظیم خودکار قوانین فایروال

تکنیک‌ های شناسایی در سیستم IPS

سیستم‌های جلوگیری از نفوذ برای مقابله با تهدیدات، از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند:

• تشخیص مبتنی بر امضا (Signature-based detection): شناسایی حملات بر اساس الگوهای مشخص:

  • امضای سوءاستفاده (Exploit-facing)

  • امضای آسیب‌پذیری (Vulnerability-facing)

• تشخیص مبتنی بر ناهنجاری (Anomaly-based detection): مقایسه ترافیک با سطح پایه (Baseline).

• تشخیص مبتنی بر سیاست (Policy-based detection): بررسی ترافیک بر اساس قوانین تعریف‌شده توسط مدیر سیستم.

انواع سیستم‌ های IPS

• NIPS (سیستم جلوگیری از نفوذ شبکه‌ای): بررسی کل ترافیک شبکه در نقاط حیاتی.

• HIPS (سیستم جلوگیری از نفوذ میزبان): نصب روی یک دستگاه و پایش ترافیک همان نقطه پایانی.

• NBA (تحلیل رفتار شبکه): شناسایی رفتارهای غیرعادی و حملات روز صفر.

• WIPS (سیستم جلوگیری از نفوذ بی‌سیم): محافظت از شبکه‌های وای‌فای در برابر دسترسی غیرمجاز.

مزایای استفاده از سیستم IPS

• کاهش ریسک‌های امنیتی و بهبود حفاظت شبکه

• شناسایی بهتر حملات و افزایش دید امنیتی

• بازرسی کامل ترافیک برای جلوگیری از تهدیدات

• صرفه‌جویی در منابع مدیریت آسیب‌پذیری‌ها و پچ‌ها

ویژگی‌ های کلیدی سیستم IPS مدرن

یک IPS نسل جدید (Next-Gen IPS) باید قابلیت‌های زیر را داشته باشد:

1. حفاظت در برابر آسیب‌پذیری‌ها
   جلوگیری از سوءاستفاده از آسیب‌پذیری‌های نرم‌افزاری بحرانی مانند Apache Struts، Drupal، VPN، Microsoft Exchange و سیستم‌های IoT.

2. حفاظت ضدبدافزار
   مسدودسازی بدافزارهای شناخته‌شده و ناشناخته به‌صورت Inline با سرعت بالا.

3. مقابله با کانال‌های فرماندهی و کنترل (C2)
   شناسایی و مسدودسازی ارتباطات مخفی بین بدافزار و مهاجم.

4. اقدامات امنیتی خودکار
   اجرای واکنش سریع، قرنطینه، احراز هویت چندمرحله‌ای و اعمال سیاست‌های امنیتی بدون دخالت دستی.

5. دید وسیع و کنترل دقیق
   ارائه دید به تیم امنیتی در سطح کاربر، دستگاه و برنامه‌ها.

6. مدیریت ساده و یکپارچه سیاست‌ها
   ایجاد سیاست‌های امنیتی یکنواخت در محیط‌های ابر خصوصی، ابر عمومی، دیتاسنترها و کاربران دورکار.

7. استفاده از هوش تهدید خودکار
   به‌روزرسانی مداوم برای مقابله با تهدیدات جدید در زمان واقعی.

8. یادگیری عمیق (Deep Learning)
   تشخیص تهدیدات ناشناخته با استفاده از مدل‌های یادگیری عمیق و کاهش مثبت‌های کاذب.